Bir sabit diskin temel görevi -tıpkı disketlerde olduğu gibi- veri saklamaktır. Şunu da belirtmek gerekir ki, sabit disk olmadan da bir bilgisayar çalışabilir. Ancak günümüz bilgisayarlarının çok fazla veri ile işlem yapması ve programların bir disketin alabileceğinden daha fazla olması, sabit diskleri bir bilgisayar için zorunlu hale getirmiştir. Bilgisayardan ve programlardan iyi şekilde yararlanabilmek için sabit disk şarttır.Bir sabit diskte şu kısımlar bulunur:
Sürücü motoru(Spindle Motor), adım motoru(Crash Stop), kontrol devresi, okuma-yazma kafası(Head), üzerine veri yazılan pek çok disk plakaları(disk)...
Bir sabit diskin performansı aşağıdaki sebeplere bağlıdır;
A. Dönme hızı B. Bir track üzerindeki sector sayısı C. Seek (arama) zamanı, D. Rotasyonel gecikme E. Veri erişim süresi F. Sabit disk üzerindeki Cache (Önbellek) miktarı G. Verinin diskler üzerindeki organizasyonu H. Transfer oranı I. Ara birim (EIDE / SCSI)
Alüminyum disk ve okuma kafası arasındaki mesafe çok az olduğundan sarsıntı ve tozlu ortam harddiskin ömrünü kısaltan nedenlerin başında gelir.
Veriler sabit diskteki manyetik tabakalar üzerine kaydedilir. Bu manyetik tabakaların üstü dairesel çizgilerle örülüdür. Bunlara iz (track) denir. Sabit disk'te birden fazla plakalar üst üste dizilmiştir. Bu plakaların hem alt hem de üst tarafına bilgi yazılabilir. Herbir plaka üzerinde altlı-üstlü yerleşen ve herbirinin ortadaki mile uzaklığı aynı olan izlerin oluşturduğu gruba silindir ismi verilir. İz yapısını pasta dilimi şeklinde bölünmesiyle oluşan ve sabit disk üzerinde adreslenebilir en küçük alana denk gelen parçaya ise sektör (Sector) adı verilir ve bir sektörün barındırabileceği veri miktarı 512 byte uzunluğundadır. Bu sektör, kafa ve izler sabit diskte verinin adreslenmesi için kullanılırlar.
Disk Biçimlendirme(Format):Biçimlendirme, diskin İşletim Sistemi tarafından kullanıma hazır hale getirlmesidir. Biçimlendirme esnasında disk üzerindeki bilgilerin tamamı silinir.
Disk Bölümleme: Disk bölümleme, tek bir diski mantıksal pek çok sürücüye bölmek için kullanılan bir araçtır.Bir disk bölümü, bağımsız bir disk gibi ele alınan, bitişik blok kümeleridir. Bölümleme işlemi yapılan bir diskte her bölüm tekrar biçimlendirilmelidir.
DOSYA SİSTEMLERİ
Dosya Sistemi : Dosya sistemi disk üzerindeki dosyaların organize edilmesidir. Bir işletim sisteminin bir disk veya bölümleri üzerindeki dosyalarının izlerini bulmak için kullandığı yapı ve yönteme dosya sistemi (filesystem) denir.
FAT (File Allocation Table): FAT microsoftun orijinal dosya sistemidir. FAT, Linux, DOS, Windows 3.x Windows 9x ve Windows NT işletim sistemleri tarafından desteklenir. Windows NT de dosyalar NTFS ve FAT arasında kopyalanabilir. FAT de herbir clustere yalnızca bir veri girilebilir. FAT daki maksimum dosya boyutu veya partition boyutu 4GB olabilir. Herbir partition (volume) maksimum 65.535 culuster içerebilir.
FAT32 (File Allocation Table 32 ): Bu yapının en belirgin özelliği 8GB a kadar ola sürücü partitionları için 4096 bytelık cluster boyutu kullanmasıdır. Bu daha hızlı ve disk yüzeylerinin israfsız kullanılmasını sağlar.VFAT (Virtual File Allocation Table): VFAT windows 9x deki asıl dosya sistemidir. Windows 9x de 32 bit ve 16 bit sürücüler kullanılabilir. FAT sistemi ile uyumludur fakat ayrıca uzun dosya adlarınınve daha büyük hard disk partitionlarınının adreslenmesini destekler.
HPFS (High Performance File System) :Bu dosya sistemi OS/2 işletim sisteminin temel dosya sistemidir.
NTFS (New Technology File System): NTFS Windows NT 4.0 işletim sistemiyle gelmiştir. NTFS dosyalar ve dizinlere izin atamalarının yapılabildiği bir sistemdir. NT 512 byte lık sektör boyutuna sahip olup destekleyebildiği maksimum kapasite 2 terabayttır.
WİnFS (Windows Future Storage): Windows'ta dosya yedekleme sitemi çok dağınık olduğu için buna çözüm üretme arayışına giren Microsoft 2007 yılında kullanıma girecek yeni bir dosya sistemi geliştiriyor. Aslında bu sistem NTFS'in gelişmiş biçimi olacak. Bu yeni sistemde dosyalar kategori bilgileri ve tanımlamalar içerecek.
NetWare File System: Bu dosya sistemi Novell NetWare işletim sistemi için özel olarak organize edilmiştir.
UFS (Unix File System): Unix işletim sisteminin ana dosya sistemidir. Pekçok Unix benzeri işletim sistemi tarafından (Digital UNIX, FreeBSD, HP-UX, Solaris, Sun-OS gibi) desteklenmektedir.
Extfs, Ext2fs, Ext3fs (Extended File System): Linux sistemlerinde kullanılan dosya sistemleridir.MFS (Macintosh File System) & HFS (Hierarchial File System): Apple Macintosh sistemlerinde kullanılan temel dosya sistemleridir.
EFS & XFS: SGI firmasının geliştirdiği IRIX işletim sisteminin temel dosya sistemleridir.